کانون مدیریت دارایی‌های فکری

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، این روز، امسال با شعار «مالکیت فکری و اهداف توسعه پایدار: خلق آینده مشترک با نوآوری و خلاقیت» در پی برجسته کردن نقش اساسی دارایی های فکری، نوآوری و خلاقیت در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.

در گفت وگو با میترا امین‌لو، مدیر کانون مدیریت دارایی های فکری، سهم مالکیت فکری در تحقق بخشی به اهداف توسعه پایدار را به بحث گذاشتیم، اینکه در رویکرد جدید این معاونت چقدر این مهم ( توسعه پایدار) محل نظر است و چه برنامه هایی را برای تحقق آن در دستور کارشان دارند:

***

سال گذشته کانون پتنت به کانون مدیریت دارایی های فکری تغییر نام داد، چرا؟ چه چیزی کانون مدیریت فکری را از کانون پتنت متمایز می‌کند؟

ابتدای سال گذشته طی یک جریان تحول با تاکید معاون علمی رئیس جمهور، مساله مالکیت فکری امری فراتر اختراعات و ثبت در یک کشور خارجی خاص دانسته و مالکیت فکری به عنوان اهرمی برای تحقق اقتصاد دانش بنیان عنوان شد.

مالکیت فکری، چطور می تواند اهرمی برای تحقق اقتصاد دانش بنیان باشد؟ در این راستا، چه برنامه هایی در دستور کار این مجموعه قرار گرفت؟

برای برقراری نسبت بین مالکیت فکری و تحقق اقتصاد دانش بنیان ما یک بازآرایی ساختاری را کلید زدیم. در این راستا، ما چهار راهبرد اساسی را برای این مجموعه در دستور کار خود قرار دادیم؛ اولا اسم مجموعه از کانون پتنت به کانون مدیریت دارایی‌های فکری تغییر داده شد و در ثانی چهار راهبرد اساسی را سرلوحه کار خود قراردادیم.

نخست، بهینه سازی فضای اقتصادی یعنی باید مدیریت دارایی‌های فکری اهرمی برای تحقق اقتصاد دانش بنیان شود.

دوم، باز آرائی فضای تقنینی؛ واقعیت این است که یکی از بزرگترین مسائلی که در کشور در حوزه مالکیت فکری داریم، بحث قوانین است. قوانین ما در این حوزه محدود و همین میزان هم به حوزه حقوقی و قضایی منحصر است. ما قوانین اقتصادی و قوانین توسعه اکوسیستم و قوانین صنعتی برای مالکیت فکری نداریم. به خاطر همین مالکیت فکری از این حد بالاتر نمی آید. از این رو، کوشش ما این است که بحث مالکیت فکری در سایر قوانین تجاری گنجانده شود.

سوم، توسعه ساختار نهادی یا به تعبیری اکوسیستم سازی است. در این راهبرد معاونت علمی این نگاه را پیگیری می‌کند که این بازی، نگاه از منظر اکوسیستم است و هر سازمان و نهادی باید بخشی از این موضوع را پیش ببرد. در واقع، معاونت علمی می کوشد تا بخش های مختلف این اکوسیستم را به هم پیوند بزند.

راهبرد چهارم، بحث ارتقا آگاهی است؛ در طرف عرضه یعنی سیاست گذار اگر بهترین برنامه ها وسیاست ها را تنظیم کنیم اما مخاطب ناآگاه باشد و نیاز طرف تقاضا شناسایی نشده باشد، خدمات بهره‌وری لازم را ندارد. از این رو، برای ارائه این آگاهی گروه مخاطبین را شش دسته «جوان و نوجوان»، «جامعه دانشگاهی»، «بخش صنعت»، «سیاستگذاران»، «کارگزاران» و «عموم مردم» تقسیم کردیم.

چه برنامه های حمایتی را در جهت عملیاتی سازی این چهار راهبرد در دستور کار خود دارید؟

در ساختار کانون پتنت سابق ما سه حمایت جدی داشتیم؛ مهم ترین آن حمایت از ثبت اختراعات آمریکا بود. بحث حمایت از PCT معاهده همکاری های پتنت ( یک سیستم بین المللی درخواست پتنت) که 156 کشور دنیا در آن عضو هستند، طرح‌ شد و سوم آموزش ها بود که بیشتر در سطح آکادمیک و در قالب کارگاه و وبینار بود اما در رویکرد جدید در کانون مدیریت دارایی‌های فکری این سه حمایت را به 20 برنامه حمایتی در چهار دسته و متناسب با اقتضای نوع مخاطب ارتقا دادیم.

دسته یک، همان دسته ارتقا آگاهی است که شامل آموزش، مشاوره و منتورینگ است. از طریق کارگزاران دوره‌های منتورینگ را هم در شرکت ها انجام می دهیم. یکسری برنامه ترویجی همچون سه شنبه های با طعم مالکیت فکری هم در دستور کار خود داریم.

مضاف بر اینها به زودی در رویدادی که به مناسبت گرامیداشت روز جهانی مالکیت فکری برگزار خواهد شد، از سامانه مشاوره رونمایی خواهد شد و تاکنون در آن از حضور 40 مشاور بهره می‌بریم و این متخصصان رو به افزایشند و طی آن افراد با ارائه درخواست می توانند مشاوره آنلاین دریافت کنند.

دوم، خدمات حوزه ثبت است و در این راستا از ثبت اختراعات، علامت تجاری، طرح صنعتی و... در ایران و خارج ار کشور حمایت می کنیم.

سوم، حمایت حوزه اسناد استراتژیک است؛ وقتی یک دانشگاهی یا شرکت می خواهد به یک حوزه جدید ورود کند، اول باید رصد کرده و بررسی کند که رقبا در دنیا چه کسانی هستند و در نسبت با آن ها چه استراتژی‌ای را باید در دستور کار خود قرار دهند از این رو، ما در کانون مدیریت دارایی های فکری از چنین تلاش‌های استراتژیکی هم حمایت خواهیم کرد.

همچنین، بحث ممیزی و بررسی وضعیت شرکت ها و مشخص کردن نقاط ضعف و چالش های آن ها در حیطه مدیریت دارایی‌های فکری و ارائه راهکار جهت رفع این چالش ها، تدوین سیاست مالکیت فکری، رصد فناوری و تحلیل اختراعات از دیگر برنامه های حمایت های حوزه استاد استراتژیک است .

بسته چهارم اسناد حقوقی است. واقعیت این است که خیلی از شرکت ها در تدوین قراردادها و دعاوی شان و همچنین ارزشگذاری دارایی‌های فکری برای توسعه کارکرد تبادل، چالش دارند و ما این بخش را در قالب یک دسته خدمت به آن ها ارائه می کنیم.

برنامه های حمایتی در کانون پتنت در گذشته به شکل محدود و با همکاری با یک کارگزار به متقاضیان ارائه می‌شد که باعث محدود شدن ظرفیت ارائه خدمات شده بود اما در رویکرد جدید این مجموعه کوشیدیم تا طی یک فراخوان لایه کارگزاری را فعال کرده و 16 کارگزار جذب کنیم تا هر یک این کارگزاران بخشی از خدمات را ارائه می دهند. در این مسیر افزایش کمی و کیفی توان بخش خصوصی یک رویکرد مهم است.

هدفی که در پس این اقدام دنبال می کنیم، این است که بخش خصوصی را به صورت فعال پای کار آورده و آنها ارائه دهنده خدمت به مردم باشد. این در حالی است که در حالت قبلی همه درخواست ها از سوی معاونت علمی بود و ارائه این خدمات را به کارگزار خود ارائه می‌کرد. اما در رویکرد تازه افراد می توانند از هر کارگزار اعتبارسنجی شده که تمایل دارند دریافت خدمت کنند. 

دلیل این تاکید برای ورود بخش خصوصی چیست؟

مادامی که بخش خصوصی در اصل موضوع فعال نشود، کل جریان از بین می رود. اگر می خواهیم یک اتفاق پایدار در کشور بیافتد، باید بخش خصوصی را دخیل کنیم در این فضا چه دولت حمایت بدهد و چه ندهد آنها شروع به همکاری خواهند کرد و این یک تعامل پایدار کارگزار و متقاضی است و دولت در نقش صحیح بازیگردانی می‌ماند و نه بازیگر.

برنامه کانون مدیریت دارایی‌های فکری برای روز جهانی مالکیت فکری 2024 چیست؟

روز جهانی مالکیت فکری 2024 با شعار محوری برای استفاده از نواوری و خلاقیت برای نیل به توسعه پایدار، فرصتی است برای کشف اینکه چگونه مدیریت دارایی‌های فکری راه حل‌های خلاقانه، فناورانه و نوآورانه‌ای را که برای ساختن آینده جمعی همه ما و فایق آمدن بر چالش‌های چند وجهی بسیار حیاتی هستند، تشویق و می‌تواند تقویت کند و از همه ابزارهای موجود، به ویژه نوآوری و مالکیت فکری برای دستیابی به آینده ای پایدار برای همه و در همه جا استفاده شود. نهادهای سیاستگذار و مجری با همراهی ذینفعان کلیدی در سراسر کشور برآن شده‌اند تا در سالی که مزین به مفهوم پربرکت مشارکت است با هم‌افزایی و مشارکت بخش خصوصی در تعاملی مثبت و به نفع عموم جامعه همکاری کنند، تا یک سیستم مالکیت فکری متعادل، موثر و فراگیر ایجاد کنند که نوآوری و خلاقیت را به نفع همه و در همه جا تشویق می‌کند و به آن ارزش می بخشد.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جهاد دانشگاهی امسال گرامیداشت روز جهانی مالکیت فکری را با همکاری هم و به میزبانی دانشگاه علم و فرهنگ روز یکشنبه 9 اردیبهشت ساعت 8:30 – 12:30 برگزار می‌کنند و در این مسیر نهادهای دیگری مانند صدا و سیمای جمهوری اسلامی، پارک فناوری‌های نرم و خلاق، دانشگاه علوم پزشکی ایران، وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و پارک علم و فناوری البرز، ستاد توسعه فناوری‌های نرم و فرهنگی و صندوق پژوهش و فناوری خلاق و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور همراه خواهند بود.